Premature graying of hair

 केश पांढरे का होतात? त्यावर उपाय 

**********

Causes of graying of hair according to the ayurveda -

शोकश्रमक्रोधकृत: शरीरोष्मा शिरोगत्त: l

केशान् सदोष: पचति पलितं संभवत्यत: ll 29ll Ashtang Hruday Uttarsthan 24

Shirorog vidnyaniya 

**********

Heat generated due Grief,Anger ,

physical or mental exertion . Generated heat goes to head.

Heat  mixes  with Vata,Pitta,Kapha and changes the colour of hairs.

*********

Palit are of  6 types

3  according to  Dosha Vata,Pitta,Kapha

4th mixed type(Vata+Pitta+Kapha)

5th due to Shiroruja can't 

6th due to age

********

Treatment 

खलतौ पलिते वल्यां हरिल्लोम्नि च शोधितम् l

नस्य वक्त्र शिरो sभ्यंग प्रदेहै: समुपाचरेत् ll 33ll Ashtang Hruday Uttarsthan 24

Shirorog vidnyaniya 

Vaman ,Virechan, Basti Panchkarma .

Then Nasya,Face masssage,Head massage,and Head  packs(Pradeha)

************

Oral Medicines:-Rasayan medicines 

                       Suran Vatak (सूरणवटक)

Ref Sharangadhara Samhita (शारंगधर संहिता)

*************

Vd Pratibha Bhave 

Sukhkarta Ayurvedic Panchkarma and fertility center Pune 

Ayurvedic Gynaecologist 

8766740253

बुध्दीवर्धक औषधी

 यदौषधं बुद्धिं वर्धयति तद् बुध्दीवर्धकम् l

बुद्धिवर्धक कोणती औषधे, कुणाला , किती प्रमाणात किती दिवस द्यावी हे वैद्य परीक्षण करुन ठरवतो.

* काही औषधे मधुर गुणाची असतात.

गायी चे दूध, तूप, शतावरी,शंखपुष्पी,ब्राम्ही, जटामांसी हे शरीरात असलेल्या मज्जादी धातू वाढवून बुद्धी वाढवतात.

*काही औषधे कडू असतात . ती शरीरात, मेंदू त असलेला जडपणा दूर करून बुध्दी वाढवतात. जसे निर्गुंडी 

*काही औषधे तिखट असतात.

ती हृदयातील साधक पित्त वाढवून बुध्दी वाढवतात.

जसे लसूण, ज्योतिष्मती,वेखंड, हिरडा.

**************

मग बुद्धिवर्धक औषधे कुणाला द्यावे?

1)लहान मुलांना द्यावे 

संदर्भ:-

बालानाम् रसायन प्रयोगे बुध्दि वर्धकानां 

द्रव्याणा मुपयोग: l

2) तसेच बुद्धीचे आजार जसे उन्माद(mania)

अपस्मार (epilepsy)

संदर्भ:-

तथा च उन्मादे , अपस्मारे च l

Vd G.A.Phadke 

Dravyaguna shastram page no.31-32

*************

Vd Pratibha Bhave 

Pune 

8766740253

स्वास्थ्य के लिये सोने (#Gold) का रोज सेवन करे

आयुर्वेद कहता है कि,

विष के दुष्परिणाम से बचने के लिये 

रोज के खान- पान मे सोने (#Gold) का उपयोग करे l

***************

न सज्जते हेम पांगे पद्मपत्रे s म्बुवव्दिषम् ll28ll

जायते विपुलं चायुर्गरे sप्येष विधि: स्मृत: l

विरुद्धमपि चाहारं विद्याद्विषगरोपमम् ll29ll

संदर्भ:-अष्टांग हृदय सूत्रस्थान 7

जो मनुष्य सुवर्ण (gold) पीता हैं उसपर विष का प्रभाव नहीं होता l

जिस प्रकार कमल के पत्र पर पानी नही ठहरता उसी तरह ये #विष शरीर मे नहीं ठहरता l

सुवर्ण पीने से दीर्घायु प्राप्त होती है l

विरुद्ध आहार भी विषारी होता है l

विरुद्ध आहार कभी  कभी तत्काल मारक होता है या कालांतर में मारने वाला होता हैl(slow poison).

*********

रोज की खान पान मे हम सोना (gold) का उपयोग कैसे करे ?

-रोज दूध उबालते समय उसमे सोने की अंगुठी डाले, घर के सभी लोग ये दूध पिये l

- रोज रात को चांदी के गिलास मे सोने की अँगुठी डालकर पानी से भरकर रखे l

सूबह खाली पेट ये सुवर्ण युक्त जल घर के सभी लोग प्राशन करे l

***********--

Vd Pratibha Bhave

सर्व रोग के सिर्फ तीन कारण हैं

 अहितं त्रिविधो —--

अर्थे: असात्म्यै संयोग: काल: कर्म च दुष्कृतम् l

हीनाति मिथ्यायोगेन भिद्यते तत्पुनस्त्रिधा ll 35ll 

अष्टांगह्रदय सूत्रस्थान 12

प्रथम कारण - विषयोंका इंद्रियों से असात्म्य  संपर्क 

-शब्द, स्पर्श , रुप, रस, गंध इन विषयों के साथ इंद्रियों का बहोत ज्यादा, बहूत कम या विषम संपर्क होना 

5 इंद्रिये:- 

श्रोतेंद्रिय-ध्वनि ,शब्द की अनुभूति के लिए।

स्पर्शेंद्रिय- स्पर्श की अनुभूति के लिए। 

चक्षुरेंद्रिय-रूप ,दृश्य की अनुभूति के लिए।

रसनेंद्रिया -रस (स्वाद) की अनुभूति के लिए।

घ्राणेंद्रिय-गंध (खुशबू) की अनुभूति के लिए।

विषयोंसे बहुत ज्यादा , बहुत कम या विषम संयोग 

जैसे  तेज प्रकाश मे  किताब पढना , या बिलकुल मंद प्रकाश मे पढना,

या लेटे हुए- किताब आँखोंके बहुत नजदीक पढना l

***********

द्वितीय कारण - काल है 

-काल याने ऋतु. ऋतु के लक्षण अल्प, बहुत या विषम होना. 

 वय- जैसे बाल, वृद्धा 

*************

तृतीय कारण कर्म है 

इसी को प्रज्ञापराध कहते हैं l

प्रज्ञा= बुध्दी 

बुध्दी से अपराध होने से भी रोग होते हैl आयुर्वेद मे दस प्रकारके कर्मो की निंदा की है 

दस निंदित कर्म है - इन्हे त्याग दे 

हिंसास्तेया न्यथाकामं पैशुन्यं परुषानृते ll 21 ll

सम्भिन्नालापं व्या पा द म भिध्यां दृग्विपर्ययम् l

पापं कर्मेति दशधा काय वाङ् मानसैस्त्यजेत् ll 22 ll

संदर्भ:-अष्टांगहृदय सूत्रस्थान अध्याय 2

दस निंदित कर्म है 

            शारीरिक,वाचिक, मानसिक 

दस निंदित कर्म है - इन्हे त्याग दे 

शरीर से होने वाले निंदित 3 कर्म -

हिंसा,

चोरी, 

अगम्य स्त्री से संयोग

वाचा से होने वाले निंदित 4 कर्म -

 चुगली 

कठोर वचन 

झूठ बोलना 

असंबद्ध बोलना 

मन से होने वाले 3 निंदित कर्म - 

दुसरोंको हानि पहुँचाने का विचार 

दुसरोंके गुण को न सहन होना ईर्षा/दुसरे के धन की इच्छा 

नास्तिकता, आप्त वचन मे श्रद्धा न करना 

 स्वस्थवृत्त,दिनचर्या,ऋतुचर्या,आहार विहार विधी का पालन नही करना l उपस्थित मल ,मूत्र इत्यादी वेग धारण करना इत्यादी 

***************

Vd Pratibha Bhave 

Sukhkarta Ayurvedic Panchkarma and fertility center Pune 

8766740253

अगदी 15 दिवसात 40% टक्के #गुडघेदुखी थांबली डॉक्टर

 दिनांक 04/04/2025 ला त्या माझ्या क्लिनिक ला आल्या. माझ्या पेशंट च्या सासुबाई आहेत 

पुण्यात विमाननगर येथे राहतात

वय 65वर्षे वजन 74kg

**********

गुडघे भयंकर दुखतात अशी तक्रार होती. 

इतर कुठलाही आजार नाही.

-कधी कधी गुडघे सुजतात म्हणाल्या.

-आयुर्वेदिकखूप औषधे उपचार घेतली पण गुण नाही . 

-इंग्रजी गोळ्यांनी तात्पुरते बरे वाटते,पण पुन्हा दुखू लागतात. 

-त्त्यांच्या x ray तपासणी त हाडांची भरपूर झीज झालेली दिसली. 

-गुडघ्याच्या हाडांमध्ये सुद्धा झीज झालेली दिसली.

-पाठीच्या कमरेची  मणके झीज झाल्यामुळे चालताना गुडघ्यावर भार पासून चालण्याची ढब सुद्धा केली बदलली. अगदी थोडी सूज होती 

 *आयुर्वेद मते हा वार्धक्यामुळे होणारा #संधिवात आहे**.

**************

 -स्नेहन स्वेदन करुन बस्ती करणे ही मुख्य चिकित्साआहे. 

–वार्धक्य व प्रचंड #उन्हाळा असल्यामुळे ते शक्य नाही. -आयुर्वेदात अतिशय उष्ण ऋतुमध्ये ते वर्ज्य सांगितले आहे

************

 डॉक्टर ,काहीतरी  करुन माझी गुडघेदुखी लगेच थांबवा असे ती म्हणाली.

*मग दोन्ही गुडघ्यांना (leech)जलौका लावल्या.

त्रिफळा गुगगुळ व चंद्रप्रभा दिल्या. आधीच्या सर्व औषधे बंद करायला सांगितले.

19/04/2025 ला भेटायला बोलावले.

40% चाळीस टक्के गुडघेदुखी थांबली असे त्यांचे म्हणणे आहे. सूज नाही 

आता गरज भासली तर पुन्हा leech लावणार 

आता पावसाळ्यात बस्ती करणार.

************

आयुर्वेदिक उपचार घेण्यासाठी अनेक पद्धती आहेत.

काल, अस्थि इत्यादी दूष्य,वय, व्याधीस्वरूप, 

आपले राहण्याचे ठिकाण देश, 

बल, प्रकृति, अग्नि, रुग्णाचे सत्व, त्याचे सात्म्य इत्यादींचा विचार करुन आयुर्वेदिक वैद्य औषधे देतो.

त्यामुळे लवकर गुण येतो व आरोग्य टिकून राहते. #Side effects पासून रक्षण होते.

#आयुर्वेदाचा स्वीकार करावा व सुखकर आयुष्य जगावे 

****************

वैद्या प्रतिभा भावे 

8766740253

Male fertility medicine - Narsimha Churna (नारसिंह चूर्णम्)

 It is useful in Male infertility .

It balances Tridosha (Vata,Pitta,Kapha)

It increases sex desire.

It promotes healthy sperms.

It help to deliver healthy progeny, having strong mental and physical like king lion.

पुत्रान् संजयेत् धीरान् नरसिंहनिभांस्तथा l

संदर्भ - चक्रदत्त वृष्याधिकार 

Bhaishajya ratnavali वाजीकरण प्रकरण

Ingredients are Shatavari, Gokhru,Varah kand, Vidari kand,Gulwel,Shuddha Bhallatak, Chitrak,Til,Trikatu,Sugar, Honey,Ghrita.

Dose -1gm -10gms 

With milk For one month.

***********

Vd Pratibha Bhave 

Ayurvedic Gynaecologist 

8766740253

निरोगी व्यक्तींची झोप साधारणपणें किती तास असते ?

 नवजात बालक (0-3 महिने) -14 ते 17 तास 

4 ते 12 महिने वय —----- 12 ते 15 तास

1 ते 2 वर्षे —-------------- 11 ते 14 तास

2 ते 5 वर्षे —--------------10 ते 13 तास 

5 ते 13 वर्षे —-------------9 ते 11 तास

14 ते 17 वर्षे —-----------8 ते 10 तास 

प्रौढ व्यक्ती —-------------7 ते 8 तास